Vrijdagmarkt
Op deze pagina worden de huizen besproken en gedocumenteerd door vele foto's. De huisnummers 1 tot en met 22 zijn hierna behandeld.
302 foto's
Vrijdagmarkt nr 1 en 2
Bepleisterde halsgevel met drie traveeën, drie bouwlagen en zadeldak (pannen), gebouwd ter vervanging van een houten gevel in 1781
Vrijdagmarkt nr 3
Verhoogde halsgevel uit eerste kwart 18de eeuw, aangepast in de 19de eeuw. Verankerde en bepleisterde voorgevel van drie traveeën, drie bouwlagen onder een mansardedak (pannen).
Vrijdagmarkt nr 5
Bepleisterd en verankerd hoekhuis met drie bouwlagen onder een zadeldak (leien). Voorgevel met in- en uitgezwenkte top, in kern opklimmend tot 16de eeuw, aangepast in 19de eeuw.
Vrijdagmarkt nr 4
Verhoogde halsgevel van drie traveeën, drie bouwlagen en zadeldak (pannen), gedateerd 1714
Vrijdagmarkt nr 6
Traditioneel hoekhuis van drie bouwlagen afgedekt met een zadeldak (kunstleien), daterend van circa 1700
Vrijdagmarkt nr 7
Beschilderd bakstenen gebouw van drie traveeën, twee bouwlagen en zadeldak (nok evenwijdig aan de straat, Vlaamse pannen) trapgevel (5 treden + topstuk) uit 16de eeuw.
Vrijdagmarkt nr 9, 10. Bond Moyson
De Vrijdagmarkt is met haar opstanden en strijd voor het volk een betekenisvolle plek voor de socialistische beweging.
Dat de socialistische beweging in de tweede helft van de 19de eeuw de Vrijdagmarkt koos om er zich te vestigen, was geen toeval. Een groot gebouw op een historisch betekenisvolle plek had voor de socialistische beweging een symbolische betekenis.
Omdat haar klerenmagazijnen aan de Garenmarkt te klein geworden waren, kocht de Samenwerkende Maatschappij Vooruit in 1893 twee herbergen op de Vrijdagmarkt. Ferdinand Dierkens (1856-1938) verbouwde ze tot de Groote Magazijnen. De inhuldiging vond plaats in 1894. Het gebouw functioneerde als winkel van de coöperatieve en had ook vergaderlokalen en een feestzaal. De coöperatieve verkocht toen voornamelijk brood en kledij. In 1897 brandde het gebouw volledig af. Edward Anseele, socialistisch voorman en politicus, die in Parijs de Grands Magasins had bezocht, belastte Dierkens met de opdracht om op de plaats van het afgebrande gebouw een imposant tweedelig gebouw te ontwerpen. Het ene deel, Ons Huis, moest het partijcentrum herbergen, terwijl het andere deel (nu Bond Moyson) een nieuw magazijn zou vormen.
Het gebouw werd in twee fases opgericht. In 1899 werden de nieuwe Groote Magazijnen geopend en pas in 1902 werd het Ons Huis voltooid. De Groote Magazijnen verkochten allerlei waren zoals stoffen, schoenen enz. In Ons Huis werden de studie-, vergader- en ontspanningsactiviteiten georganiseerd. Op de benedenverdieping was er lange tijd een café, boven waren (zijn) er vergaderzalen, een bibliotheek en een feestzaal waar ook theatervoorstellingen werden georganiseerd. De werken werden uitgevoerd door de Samenwerkende Bouwwerklieden, een socialistische coöperatieve. De architectuur van Dierkens stond symbool voor de ambities van de coöperatie. Naast de eclectische vormgeving imponeerde hij met zijn kennis van de toenmalige nieuwe materialen en de manier waarop hij ze toepaste. Kunstenaar Jules de Bleye (1846-1901) smukte de gevel op met socialistische allegorische taferelen.
In de jaren 1930 werd een bijkomende vleugel aangebouwd met verbinding naar de Meerseniersstraat. Beide gebouwen ondergingen in de loop der jaren tal van verbouwingen, waarbij helaas het rijke art-nouveau-interieur verdween. Het interieur werd grotendeels verminkt door het inbrengen van bureaus in de jaren 1950. De hal kreeg toen een betonnen luifel. In 1991 werd het complex grondig gerestaureerd, waarbij aanpalend een nieuw kantoorgebouw werd toegevoegd.
Het Utenhovesteen op de Vrijdagmark werd vanaf 1534 het gildehuis van de meerseniers (Marskramers, kooplui). Later werd de benedenverdieping gebruikt voor het opmeten van linnen. Het gebouw werd in 1839 afgebroken. Op de plaats van dit steen werden er 2 herbergen gebouwd, Café du Nord en Café Belge. Deze werden in 1894 afgebroken om er het volkshuis en het gebouw van de Maatschappij Vooruit te bouwen. Dit gebouw brandde volledig uit in 1897 en in 1899 werd het huidige gebouw de Bond Moyson gebouwd.
Vrijdagmarkt nr 8
Trapgevel (5 treden + topstuk) van drie traveeën, drie bouwlagen en zadeldak (pannen); verankerde bak- en zandsteenbouw uit tweede helft 17de eeuw.
Vrijdagmarkt nr 11
Hoekhuis met zadeldak (pannen) en twee bouwlagen, volgens bouwaanvraag van 1717. Zijgevel, in de Waaistraat, van drie traveeën boven een arduinen plint.
Vrijdagmarkt nr 12, 13 en 14
Trapgevel (7 treden + topstuk) van vier traveeën, drie bouwlagen en zadeldak (pannen), daterend uit 17de eeuw, aangepast en bepleisterd in 19de en 20ste eeuw. Verankerde bak- en zandsteenbouw. De kruiskozijnen zijn herleid tot rechthoekige vensters.
Garensteeg
Steegje dat de Vrijdagmarkt verbindt met het Edward Anseeleplein.
Vrijdagmarkt nr 16
Diephuis van vier traveeën en vier bouwlagen met schilddak (pannen). Bak- en zandstenen gevel: oorspronkelijk een barok trapgeveltje van 17de eeuw, volgens de bouwaanvraag verbouwd en verhoogd in 1783.
Vrijdagmarkt nr 17
Fraai trapgeveltje (6 treden + topstuk) van drie traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak (pannen), volgens de cartouches in de top daterend van "anno 1675". Korfboogdeur met bloemdecoratie in de zwikken en bovenlicht.
Vrijdagmarkt nr 18
Breedhuis van drie traveeën en drie bouwlagen onder een zadeldak (pannen); opgetrokken uit kalkzandsteen in een eclectische stijl volgens gevelsteen naar ontwerp van J.C. Semey in 1902. De overkragende bovenbouw, opgevangen door zware vrouwenhoofden, vertoont kloosterkozijnen die per travee gevat zijn in een verdiepte rondboognis.
Vrijdagmarkt nr 19
Hoekhuis van drie bouwlagen met zadeldaken (pannen) met dakvensters en -kapellen, in eclectische stijl, volgens de gevelsteen in de plint gebouwd naar ontwerp van architect J.C. Semey in 1902.
Vrijdagmarkt nr 15
Trapgevel (8 treden + topstuk) van vijf traveeën, twee bouwlagen en zadeldak (pannen), daterend uit 16de eeuw maar volledig wederopgebouwd in 1946-47 naar het 16de-eeuws model. Baksteen verwerkt met Franse kalkzandsteen.
Vrijdagmarkt nr 20
Zogenaamd "In 't Meuleken", eclectisch hoekhuis van circa 1900 met over voor- en zijgevel acht traveeën van drie bouwlagen.
Vrijdagmarkt nr 21
Trapgevel (6 treden en topstuk) van drie traveeën, drie bouwlagen met zadeldak (pannen), volgens bouwaanvraag daterend van 1711. Verankerde baksteenbouw met verwerking van zandsteen, bij de restauratie vervangen door Franse kalkzandsteen. Kelderverdieping met deur en luik.
Vrijdagmarkt nr 22
Huis zogenaamd "De Valck". Trapgevel (6 treden en topstuk) van bak- en zandsteen met drie traveeën, drie bouwlagen en zadeldak (pannen), uit 17de eeuw, gerestaureerd in 1914 onder leiding van E. Van Hamme.