Groene Briel
In sommige gevallen werden kleine wijken gevormd door een verzameling van beluiken en minderwaardige arbeidershuizen langs de openbare weg. Dit was het geval aan de Groene Briel.21 De grootste besparing bij het optrekken van deze huisjes kwam door het gebruik van minderwaardige materialen en constructietechnieken, waardoor de woningen sterk in comfort moeten inleveren. Het in serie bouwen van de huisjes, een behoorlijk modern idee, kon de kosten eveneens drukken, maar zorgde ook voor het eenvormige uitzicht van de wijken.22 De huizen waren over het algemeen opgebouwd uit twee of twee en een halve bouwlagen, opgetrokken uit baksteen en al dan niet witgeschilderd of bepleisterd, als imitatie van huizen van de meer gegoede klasse. 23 Het doorsnee beluikhuisje bestond slechts uit één ruimte per verdieping, een leefen slaapkamer, met boven al dan niet een zoldertje. Soms was de slaapkamer verdeeld in twee ruimtes, om de kinderen van de ouders te scheiden. Huisjes gebouwd aan de openbare weg waren doorgaans iets ruimer. De benedenverdieping omvatte er vaak een voorplaats, die net als in traditionele arbeidershuizen dienst deed als ‘pronkkamer’, voor wie dat kon betalen. De keuken diende als leefkamer. Watervoorziening was er voor het gehele beluik, vaak in de vorm van slechts een of enkele toilet(ten) voor het hele beluik. In de oudste beluiken liep door het beluiksteegje een riolering en waar waterleiding van de stad aanwezig was, werden kraantjes beschikbaar gemaakt aan de straat.2
Net zoals voor de Eerste Wereldoorlog zag het stadsbestuur de strijd tegen de krotten als een instrument om stadswijken te moderniseren. In 1936 werd in opdracht van het stadsbestuur een aflijnings- en onteigeningsplan ontworpen met als hoofddoel het breder maken van Dobbel Slot/Zaaimanstraat en Groene Briel/Palingstraat in de wijk Groene Briel. (zie figuren 6, 7) Dobbel Slot zou verbreed, rechtgetrokken en doorgetrokken worden tot aan het uiteinde van de straat Groene Briel. Ook deze straat zou verbreed worden. De hoeken van Dobbel Slot met de Sint-Margrietstraat en Baviaanstraat werden vereenvoudigd en afgerond. Parallel aan de Baviaanstraat zou een nieuwe straat komen. Deze straat en de doorgetrokken straat Dobbel Slot werden dwars door het bestaande weefsel getrokken. Op het plan werden vele huisjes aangeduid als te onteigenen. Vele gebouwen, vooral woningen, waren in slechte staat en zouden onteigend worden.40 41 Een van de redenen waarom de straten moesten rechtgetrokken en verbreed worden, was het steeds drukker wordend verkeer op dit punt.42 Uit het plan van de bestaande toestand van de wijk, dat werd opgesteld naar aanleiding van de daadwerkelijke sanering, kan opgemaakt worden dat het ontwerp van 1936 gedeeltelijk zou worden uitgevoerd. (zie figuur 8) Het begin van Dobbel Slot (tussen SintMargrietstraat en Baviaanstraat) is inderdaad verbreed, met uitzondering van drie woningen die worden gesloopt in 1956-1958. Ook de hoek van Dobbel Slot en de Baviaanstraat werd vereenvoudigd, al gebeurde dit niet exact zoals op het plan van 1936. Er is nooit een straat parallel met de Baviaanstraat gekomen en de straat Dobbel Slot werd niet doorgetrokken tot aan de straat Groene Briel. Ook de onteigeningen aan Lange Schipgracht werden niet doorgevoerd.43 De wel uitgevoerde ingrepen konden de buurt echter niet gezond maken. Een veel ingrijpender plan was nodig. Reeds in 1939 waren plannen om de volledige wijk aan het Groene Briel volledig te slopen en er een nieuwe wijk te bouwen, bestaande uit hoogbouwappartementen.44 45 (zie figuren 9, 10) Door de oorlog werd dit plan opzij geschoven, maar na de bevrijding was deze wijk de eerste die gesloopt werd en plaats moest maken voor nieuwe vervangende hoogbouw.
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
Mijn dank aan Lut Laureys voor de hedendaagse foto’s
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.10200251597674629&type=3
