Wolweverskapel
De Wolweverskapel is een voormalige kapel die deel uitmaakte van een complex met godshuis dat werd gesticht door de gilde van de wolwevers. De kapel en een bijgebouwtje tegen de westgevel is het enige wat nog rest van dit complex.
De kapel werd in gotische stijl gebouwd in de 14de eeuw. Ze wordt voor het eerst genoemd in 1372 naar aanleiding van de wijding aan Sint-Leonardus en hoorde bij dit godshuis (hier het opvanghuis voor oude en zieke leden van de nering van de wevers) dat gesitueerd was tussen de Kouter, de Ketelvest, de Kleinvleeshuissteeg en de Kortedagsteeg. De kapel is opgebouwd uit baksteen onder een steil zadeldak met pannen. Het dak wordt ondersteund door een houten tongewelf. Oorspronkelijk was het dak voorzien van een torentje dat echter in 1829 verdween.
Het koor aan de oostzijde heeft vijf zijden die nu ingewerkt zijn in de voorgevel van het winkelpand aan de Kortedagsteeg. De westgevel wordt geflankeerd door twee achthoekige torentjes waarvan het bovenste deel is verdwenen. Tegen de westgevel bevindt zich een rechthoekig gebouwtje waarvan het zadeldak ontbreekt (de aftekening is nog te zien) – het zogenaamde calefactorium of warmtekamer - en dat vermoedelijk als keuken van het godshuis fungeerde. De zijgevels worden ondersteund door steunberen en zijn voorzien van zeven spitsboogvensters. In de 19e eeuw werden tijdens herinrichtingswerken 14e-eeuwse muurschilderingen ontdekt. Wegens de zeer slechte staat ervan werd beslist ze niet te restaureren en ze enkel te beschermen tegen verder verval.
In het Gentse stadsarchief worden documenten bewaard waarin reeds in 1360 sprake is van een ospitale vander wevershuus staende an de Walpoorte in sinte Jans prochie. De precieze oprichtingsdatum kon niet achterhaald worden maar het is aannemelijk dat de kapel toen ook reeds bestond of in aanbouw was.
Tijdens het Calvinistisch bewind (1577-1584) werd de kapel als tempel voor de nieuwe godsdienst gebruikt. Tijdens de Franse bezetting werden de neringen afgeschaft en in 1796 werden de kerkelijke goederen van de wolweversgilde verbeurd verklaard. De kapel kreeg vanaf dan meerdere bestemmingen. Achtereenvolgens werd ze gebruikt als verkoopzaal, vleeshal (na de afbraak van de Kleine Vleeshal op de hoek van de Vogelmarkt en Kortedagsteeg), het Eden-Theater, een autogarage, de brasserie-cinema-concertzaal "Café Le Carillon", dan cinema Savoy en tenslotte een kledingwinkel.
De kapel en de keuken (calefactorium) worden sinds 1943 als monument beschermd
De 14de-eeuwse kapel van het godshuis van het wolweversambacht in de Kortedagsteeg kreeg na de afschaffing van de ambachten als beroepsorganisaties in 1795 verschillende bestemmingen. In 1816 werd het omgebouwd tot een verkoopszaal. Wegens de afbraak van het Klein Vleeshuis op de Vogelmarkt in 1822 werd de kapel van 1821 tot 1871 als vleeshal gebruikt.
Vanaf de late 19de eeuw werd het vooral een plek van ontspanning en cultuurbeleving. In 1883 nam het Eden Theater, met orkest en café, zijn intrek in het gebouw. In 1904 stond de kapel opnieuw leeg en werd het ingericht als een van de eerste autowerkplaatsen in Gent: de Grand Garage Gantois. In 1912 had het gebouw opnieuw een vrijetijdsbestemming als brasserie-cinema-concert Le Carillon. Van 1934 tot 1980 was cinema Savoy hier gevestigd, die eerst Franse films toonde en later, in de jaren 1970, ook erotische prenten.
In 2001-2002 werd de wolweverskapel gerestaureerd, waarbij de oorspronkelijke ruimtelijkheid werd hersteld en de middeleeuwse muurschilderingen werden blootgelegd. Het kreeg sindsdien een nieuwe bestemming als winkelruimte. Een karkasrestauratie in 2001-2002 herstelde de gevels en daken, waardoor de kapelruimte weer vrij kwam te liggen. In de kapel werden ook reeds gekende muurschilderingen blootgelegd. Door de hoge restauratiekosten besliste de eigenaar om de schilderingen opnieuw af te dekken. Om de schilderingen niet te beschadigen en om de kapelruimte zichtbaar te laten, maakt de winkel gebruik van een vrijstaande constructie zonder de structuur van de kapel ergens te raken. De indeling van de winkel zou bovendien moeten verwijzen naar de traditionele indeling van een kerk, met een centrale ruimte en zijruimten.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
