Academiestraat
Aanvankelijk was dit een doorgang tussen de kloostergebouwen en de tuin van het augustijnenklooster, leidend van de Sint-Margrietstraat naar de Lieve. In 1812 werd de zogenaamde Zweerdstraat, die aan beide uiteinden door poorten afgesloten werd, open gesteld. In 1870 werd de straat verbreed voor de uitbreiding van de gebouwen van de Academie en de opbouw van een nieuwe meisjesschool. De overkant van de straat is volledig afgezet door een vleugel van het augustijnenklooster.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
Academie. Koninklijke Academie voor Schone Kunsten
Anno 1748-1751 werd door de schilder Marissal te Gent de "Academie de dessin, d'architecture et de peinture" gesticht binnen de structuur van de Sint-Antoniusgilde. Vier jaar later (1754) erkende de stad Gent de Academie als 'Ecole de Dessin'. Reeds in 1759 kreeg de ecole een vaste stek in het Pakhuis aan de Korenlei. Pas na de Franse Revolutie (1804) kreeg de Academie voldoende ruimte door de inname van het aangeslagen college van de augustijnen.
Koning Willem I streefde naar een hervorming van tekenscholen en academies voor architectuuronderwijs. Zij zouden volledig in functie staan van de opkomende nationale nijverheid. Op 13 april 1817 wordt een wet uitgevaardigd die de hervorming van het kunstonderwijs bepaalt. Een uniforme nomenclatuur en een geografische spreiding moet het kunstonderwijs rationaliseren. Er ontstaan tekenscholen, tekenacademies in de grote steden en de "Koninklijke Academies voor Schone Kunsten" in Antwerpen en Amsterdam. De Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent paste dan ook in de tweede categorie. Het onderwijs aan de Academie was onder andere gericht op tekenen naar naakt model en gipsafgietsels van klassieke beelden.
Het oude college bestond vermoedelijk uit twee vleugels, haaks op elkaar. Door de aanleg van de Academiestraat in 1812 werden het klooster en het college voor de eerste maal visueel van elkaar gescheiden. Zodoende ligt de Academie momenteel op de hoek van de Sint-Margrietstraat en de Academiestraat. De nog bestaande vleugel (westvleugel) kwam dwars op de Academiestraat te liggen terwijl het tweede been van de L (de zuidvleugel) langs de straat lag. Bij de eerste uitbreiding (1827) onder leiding van L. Roelandt werd de noordvleugel opgetrokken. De alzo bekomen U-vorm met erekoer was geopend naar de Sint-Margrietstraat. Wellicht werd de vleugel langs de Academiestraat nooit in zijn geheel herbouwd en ging de kern dus terug op de collegeperiode. Volgens oud fotomateriaal was de externe vormgeving te situeren in de eerste helft van de 19de eeuw. In 1871 werd de Academiestraat echter verbreed. De zuidvleugel moest eraan geloven. Het verlies aan ruimte werd gecompenseerd door een nieuwe vleugel langs de Sint-Margrietstraat en een uitbreiding in de diepte van de collegevleugel. De gevel van de nieuwe oostvleugel werd langs de erekoer volledig geïnspireerd op de bestaande 18de-eeuwse koergevel van de westvleugel. Langs de straatzijden is het een ontegensprekelijk 19de-eeuws pand met typische vormgeving.
De zuidvleugel werd vervangen door een hekwerk om de toegankelijkheid van de schoolgebouwen te verbeteren. Links van de oude collegevleugel werd een nieuwe toegang gemaakt waarvan momenteel enkel nog de gevel bewaard bleef. Uiteindelijk werd dus terug een U-vorm met erekoer bekomen, nu geopend naar de Academiestraat.
Poortgebouw in de Academiestraat
Het neoclassicistische poortgebouw in de Academiestraat dateert van 1871. De lijstgevel telt slechts één travee en wordt begrensd door pilasters met lijstkapitelen versierd met opgehangen festoenen, rozetten en eierlijsten. Het bekronend gesculpteerd veld heeft een centraal schild waarop de klauwende leeuw, omgeven door krullende acanthusbladeren. Eindigend op een dakvenster met driehoekig fronton voorzien van een versierd palmet.
Brandweerkazerne
Voorheen betalende meisjesschool en kostschool, sinds 1891 brandweerkazerne. Roodbakstenen schoolgebouw in neoromaanse stijl, opgetrokken in 1870-1871 op een H-vormig plattegrond naar ontwerp van ingenieur-directeur van de stadswerken J. Hofman. Aanvankelijk met een beplante voortuin aan de straatkant en een grote achtertuin die reikte tot de Kriekerij. In 1881 volgden aanpassingswerken aan de binneninrichting en een verlenging van de rechterachtervleugel naar ontwerp van architect Ch. Van Rysselberghe.
Nieuwbouw
In 2007 nam de Gentse brandweer een nieuwe kazerne in de Roggestraat in gebruik. De gebouwen in de Academiestraat, oorspronkelijk een meisjesinternaat, kwamen op die manier leeg te staan. Maar om een te lange leegstand te vermijden, kregen ze een tijdelijke, nieuwe functie. Ze werden gebruikt door enkele stadsdiensten, zoals het fietsdepot en verhuurd aan enkele verenigingen.
In 2011 verhuisde ook de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten (KASK) wegens plaatsgebrek naar de huidige locatie op de Bijlokesite.
Samen hebben beide complexen een oppervlakte van meer dan 10,000 m². Het vrijkomen van deze gebouwen, op deze locatie, met dergelijke oppervlakte, bood veel mogelijkheden voor een nieuwe, kwalitatieve invulling.
Samen met de Hogeschool Gent lanceerde sogent in 2012 een verkoopprocedure voor de herbestemming van de voormalige brandweerkazerne en de aanpalende Academie voor Schone Kunsten in de Academiestraat. De twee complexen hebben samen een oppervlakte van meer dan 10.000 m². De bedoeling is om er in samenwerking met een private partner een woonproject te realiseren met respect voor het ingetogen karakter van de omgeving en de rijke geschiedenis van de gebouwen.
