Dobbelslot Zaaimanstraat
Oud straattracé waarvan de Noordzijde ca. 1958 gesaneerd is en bebouwd met appartementen in hoge bouw en de Zuidzijde, met nog bewaarde oude bebouwing, thans eveneens bedreigd is voor de uitbreiding van de polikliniek Bond Moyson, St.-Margrietstraat nr. 36-44.
De volkswijk Groenebriel, gelegen tussen de Groenebriel, Tichelrei, Dobbelslot en Sint-Margrietstraat, was reeds tijdens het interbellum een doorn in het oog voor het stadsbestuur.
Zo werden in het kader van de wet op de krotopruiming van 1931 enkele woningen gesloopt voor de bouw van twee sociale appartementsgebouwen op de hoek van de Dobbelslot en de Baviaanstraat naar ontwerp van A.R. Janssens en in opdracht van de Gentse Haard (gesloopt in 1994).
In 1939 werden plannen gemaakt voor een volledige sanering van de wijk en sociale nieuwbouw, waarschijnlijk door Fritz Coppieters in opdracht van het stadsbestuur.
Dit project met U-vormige middelhoogbouwappartementen in een verzakelijkte art deco rond groene pleinen bleef echter onuitgevoerd, mede door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
Vanaf 1949 maakte het stadsbestuur opnieuw plannen voor sanering van de Groenebriel maar pas in 1952-1953 kwam het project in een stroomversnelling terecht.
In 1952 kwam een liberaal-socialistisch gemeentebestuur aan de macht dat uitermate positief stond ten aanzien van hoogbouw en een jaar later werd nationaal een nieuwe wet op de krotopruiming uitgevaardigd.
Nog in 1953 werd een BPA opgemaakt voor de Groenebriel die de sloop voorzag van alle overblijvende woningen (ruim 200), met uitzondering van de sociale appartementsgebouwen uit het interbellum.
Trenteseau’s eerste plan omvatte twee noord-zuid georiënteerde hoogbouw appartementsgebouwen met ertussen een laagbouw van drie verdiepingen, evenwijdig aan de Groenebriel. Omdat men vreesde niet uit de kosten te geraken, werd de laagbouw echter vervangen door een derde hoogbouw, evenwijdig aan de reeds bestaande en op pilotis zodat het open karakter op grondniveau bewaard bleef.
Deze oriëntatie maakte ook een optimale bezonning van de tussenliggende groenruimtes mogelijk. Verder omvatte het project een middelhoogbouw in de Margrietstraat (die aansloot bij de bestaande bebouwing) en een laagbouw aan het Sint-Vincentiusplein.
Er werd ook een winkelcentrum voorzien en collectieve voorzieningen maar deze bleven onuitgevoerd.
In 1965 werd wel nog een appartementsgebouw met 35 studio’s aan het Dobbelslot toegevoegd, opnieuw naar ontwerp van Trenteseau.
Anno 2016 wordt de renovatie gepland van het gebouw aan de Tichelrei, evenals de sloop van het gebouw op pilotis.
De plaats waar het gebouwencomplex van de Volkskliniek verrijst, maakt deel uit van de Briel, een eerder moerassig gebied ten noorden van de middeleeuwse stadskern, dat tot op heden nog nooit grondig bestudeerd werd.
Voor de kennis over het verleden van deze stadszone zijn we derhalve aangewezen op wat her en der op zeer fragmentarische wijze in de literatuur ‘ beschikbaar is en op wat archeologisch bodemonderzoek vooralsnog aan het licht bracht.
Toponymisch verwijst 'briel' naar laag gelegen meersgronden naar de alluviale stroken van de Leie-armen die ten noorden van de stadskern het landschap beheersten.
Vooreerst is er de belangrijkste Leie-arm die Gent van zuid naar noord doorkruist. aan de Briel een brede bocht maakt, zich verder opnieuw in zuidelijke richting ontwikkelt en ter hoogte van de Kromne Wal andere Leievertakkingen opneemt.
Er zijn ook enkele andere Leie-armen die hun invloed hadden op de ontwikkeling van de Brielwijk: zo onder meer de vertakking waarin de Schipgracht. voor het eerst vermeld in 1251, gegraven werd.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
Mijn dank aan Lut Laureys voor de hedendaagse foto’s
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.10200251597674629&type=3
