82 foto's
Galgenhuuisje
Een van de leukste plekjes om een pintje te drinken of om te genieten van het mooie Gent vind ik bij het klein(ste)e café ‘Het Galgenhuisje”.
Het zogenaamde "Galgenhuyseken", dat tegen de hoek van het Vleeshuis aangebouwd is, bestond reeds in de middeleeuwen. Toen waren er twee gesloten viskramen.
Later werden dit 'pensenhuisjes'. Om hygiënische redenen mochten vroeger geen ingewanden verkocht worden in het vleeshuis zelf. De arme mensen konden in dit pand ingewanden kopen.
Van de 17de eeuw af wordt het gebouw als herberg vernoemd.
In 1783 wordt een bouwaanvraag ingediend om het galgenhuyseken en het huisje ernaast met elkaar te verbinden en aan te passen.
Het is een bepleisterd en beschilderd hoekhuis van drie bouwlagen, voornamelijk onder een platdak.
Het heeft een drie traveeën brede voorgevel met een rechthoekige deur die lager ligt dan het huidige straatniveau.
Ik vond het interessant om dit Galgenhuisje te situeren binnen de kaart van Hondius uit 1641 en twee tekeningen uit de 17e eeuw. Het is een tekening uit het boek “Flandria Illustrata” van Antonius Sanderus en “De Oude Vismarkt” naar een schilderij uit 1650 van Jan Baptist De Noter
Galgenhuisje en strafrecht
Het Galgenhuisje is echt gezellig café, met vooral een heerlijk terras als je plekje vindt.
De naam van dit gebouw duidt echter ook op een andere en luguberdere functie. Aan de achtergevel, tegen de gevel van het Groot Vleeshuis, is de plaats waar de veroordeelden tot de galg moesten wachten op de uitvoering van hun straf. Het allicht houten verhoog waarop ze moesten staan of zitten is weg, maar de haken waarop dit lag, en de beugels waaraan de gevangen vastgemaakt werden, zijn er nog.
De haken en beugels hadden ook de functie van schandbank waarop misdadigers te kijk werden gezet (en door de bevolking konden bespot worden).
Een drukke, middeleeuwse vismarkt was immers de ideale plek om misdadigers en veroordeelden aan de burgers tentoon te stellen. Ze werden vastgeklonken in de ijzers van het pelorijn, ook wel schandpaal of kaak genoemd (vandaar ‘aan de kaak stellen’).
Op de plaats van het Galgenhuisje stond een houten schavot met trap. Drie grote, smeedijzeren dragers met ijzeren leuning ondersteunden de plankenvloer. Drie kleinere ijzers droegen de eigenlijke schandbank.
1536-37 was een topjaar voor het Pelorijn: toen kwamen 45 personen op de schandbank terecht, waaronder godslasteraars (die veelal hun tong verloren om recidieven te voorkomen), valsspelers, toverkollen, landlopers en bedelaars die tot werken in staat waren.
Om het spektakel te vergroten, werden sommige ondeugden eerst gegeseld. In de vijftiende eeuw stonden op de uithoeken van de markt Vier Pilaren bekroond met stenen leeuwtjes (een soortgenoot troont nu nog bovenop de gevel van het Vleeshuis). Deze pilaren markeerden het geselparcours, hoewel men er ook wel aan werd vastgeklonken.
De Flandria Illustrata uit 1641 laat al deze gegevns mooi zien, zelfs de afschrikwekkende galg met drie kolommen, waaraan waarschijnlijk nooit iemand werd opgeknoopt . De meeste gehangenen werden buiten de stadsmuren opgehangen.
Vanaf de tweede helft van de zestiende eeuw werd de uitvoering van de straffen verplaatst naar de Korenmarkt (in plaats van de Post bevond zich daar toen een stadsgevangenis).
De Vismarkt zelf verhuisde in 1690 naar het Veerleplein.
Galgenhuis en verbinding met de Leie
Het 'terras' van het Galgenhuisje ligt wat lager dan de straat. Dit is omwille van zijn vroegere functie: de Groentenmarkt was vroeger eigenlijk de Vismarkt. De bootjes van de vissers, platte schuiten via de Leie aankwamen legden hier aan om hun waren te verkopen. Toen het Groot Vleeshuis gebouwd werd, eisten ze dat ze hun doorvaart konden behouden. Daarom werden onder het Vleeshuis 4 doorgangen gemaakt (de booggewelven kan je nog zien als je van op de brug naar het Vleeshuis kijkt). Nadien werd dan de Vismijn opgericht, en verhuisden de vissers naar daar - maar dan konden de groenteboeren de aanlegsteiger gebruiken.
De tunnels zijn intussen allang dichtgemetseld, maar ze bestaan nog. Als je je pintje meeneemt naar de kelders van het Galgenhuisje zie je de gewelven nog. Aan de kant van het jaagpad kan je nog bovengrondse sporen vinden.
Ik heb al de foto,s geplaatst die ik kon vinden. Vooral de foto´s en kaarten van vroeger hebben mijn aandacht.
Indien je er nog 1 hebt die er niet bijzitten zou ik die graag ontvangen.
Bedankt op voorhand
