Bourgoyen ossemeerschen
De Bourgoyen-Ossemeersen is een natuurreservaat. Het gebied ligt grotendeels in de deelgemeente Mariakerke en beslaat 230 hectare. Het bestaat uit vochtige graslanden
met sloten en grachten . Het reservaat is een zeer belangrijk overwinteringsgebied voor vogels.
Over de jaren heen heeft de stad Gent de gronden van privé-eigenaars aangekocht, waardoor het vogelreservaat nu zo goed als stadseigendom is. Het gebied werd in 1978
beschermd als landschap.
Door dit wetland lopen drie wandelpaden. Centraal ligt de hoeve Valkenhuis, een historische nederzetting in dit natuurgebied. Zoals de naam het zegt, waren valken hier
thuis; ze werden hier afgericht voor de jaarlijkse valkenjacht van de graven Van Vlaanderen. In de jaren 60 en 70 voor de bescherming als natuurgebied was “Valkenhuis”
een plek voor enkele Gentse scholen zoals het Sint-Barbaracollege om te komen sporten, voornamelijk voetballen.
Geluidshinder en rustverstoring, voornamelijk door de nabijgelegen ringweg R4, noopten tot een globaal plan van aanpak voor het vogelreservaat. In de afgelopen jaren
werd het heringericht en aan de grenzen werden geluidsschermen opgericht.
In 2007 werd het natuurreservaat een tijdje gesloten nadat bleek dat in het grind voor de heraanleg van de paden asbest zat. Na enkele weken bleek uit onderzoek (onder
meer van luchtstalen) dat het om een ongevaarlijke vorm van asbest ging, toch zal het asbest uit deze paden verwijderd worden. Aan de ingang bij de Driepikkelstraat
staat een stedelijk milieu- en infocentrum dat in de jaren 2006-2007 werd herbouwd.
In januari 1971 stelde professor Hublé zijn plan voor om in de Bourgoyen een educatief natuurreservaat van 50 ha in te richten. In diezelfde periode lekten plannen uit
van de stad Gent om in de Ossemeersen een grootschalig waterzuiveringsstation in te planten. Toen het plan Hublé maar niet van de grond kwam en de plannen voor het
waterzuiveringsstation steeds concreter werden, reageerden enkele natuurbeschermers, met vooral de familie Reynaerts als trekkers. Zij richtten op 21 oktober 1972 een
actiegroep op: de Actiegroep Bourgoyen-Ossemeersen. De ultieme doelstelling was van bij het begin om het volledige meersengebied Bourgoyen-Ossemeersen, een gebied van
ruim 200 ha, als groenzone te behouden. Die bijzonder ambitieuze doelstelling kreeg in het begin bijzonder weinig steun en botste vooral op tegenwerking. Het
fantastische aan de hele geschiedenis is dat het uiteindelijk toch is gelukt om de 200 hectare te beschermen. Maar dat heeft decennia strijd en actie gekost, gaandeweg
ook door (afgedwongen) overleg en samenwerking. In 1974 werd de Actiegroep Bourgoyen-Ossemeersen een v.z.w. Daardoor kon de vereniging zelf grond aankopen. De
Actiegroep - en de latere opvolger Natuurpunt - kocht in de loop der jaren verscheidene percelen aan, dikwijls in bedreigde randzones. De eerste keer gebeurde dit al
in 1975! Die aankopen hadden altijd de bedoeling om de stad ertoe aan te zetten zelf haar verantwoordelijkheid op dat vlak op te nemen. Achteraf is dat een goede
strategie gebleken.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
