Tot in 1689 was dit plein dus de Vismarkt. Bij het graven van de waterput (midden op het plein) werd een stuk kaai- muur gevonden, wat er op wijst dat er vroeger met een boot kon aangelegd worden tot midden op het plein. De kleine bootjes hadden een minikanaaltje dat onder het Vleeshuis liep en in verbinding stond met de Leie opzij van het Vleeshuis. Als je goed kijk ziet men opzij van het Vleeshuis, dicht bij de brug nog altijd de 3 bogen waardoor de bootjes met hun vis onder het vleeshuis laveerden en zo de markt bereikten. Eén van die kanaaltjes is heden de bierkelder van het Galgenhuisje

Strafrecht op de Groentenmarkt

In de vorige eeuwen vervulde deze markt een belangrijke functie als executieplaats: misdadigers werden gestraft op de pijnbank, waarvan de haken en balksleutels bewaard zijn aan het “Galgenhuyseken”, dat reeds bestond in de middeleeuwen, doch in 1783 als herberg werd uitgebreid.
Er bestaan weinig plekken in Vlaanderen waar de link met de middeleeuwse barbaarse strafuitvoering zo duidelijk aanwezig is als hier op de huidige Groentenmarkt.
De “Stok ter Vischmarkt” was een soort balk voorzien van gaten en overlangs middendoor gezaagd zodat de twee delen konden geopend en gesloten worden. In de “stok” kwamen vooral dieven terecht die dan enkele dagen met beide benen vastgezet werden om hun schandstraf te ondergaan, vaak met de gestolen buit erbij zodat  de wettige eigenaars snel tot erkenning konden overgaan. Op bepaalde ogenblikken installeerde men hiervoor ook een schandkooi. Zeker tot het einde van de 18e eeuw was hier ook een galg opgesteld, meer als symbool van hoogste rechtsmacht dan als executiemiddel. De echte galgenvelden bevonden zich een eindje buiten de stadspoorten, nl. in Mariakerke, Meulestede en Sint-Amandsberg. Oorspronkelijk stonden er houten staken waaraan wetsovertreders met het oor werden vastgenageld.
In 1483 bouwde men 4 pilaren op de hoeken van de Vismarkt die later vervangen werden door stenen exemplaren in Franse steen. Bovenop plaatste men 4 leeuwen die respectievelijk de banieren van Gent, Vlaanderen, Bourgondië en Oostenrijk omklemden. Het geheel werd dan ook nog eens in de verf gezet. Dit systeem bleef bestaan tot het einde van het Ancien Regime.
Aan de 4 kolommen werd er gemarteld en gegeseld.
Sommige misdadigers werden onder striemende zweepslagen voortgedreven vanuit de folterkamer van het Gravensteen rond het Sint-Veerleplein en rond de Pilaren van de Vismarkt, op drukke marktdagen langs de kraampjes heen.

Voor 1483 was een deel van deze marktplaats afgebakend door vier houten staken. Daarbinnen gold een  tolrecht dat was toegekend aan “van ser Wasselin” die eigenaar van dit stuk grond was. Het was in voege tot het einde van het Ancien Régime. Het bepaalde welke belasting verschuldigd was bij handel in de afgebakende zone. Deze pilaren werden eveneens “kolommen van gerechtigheid” genoemd, omdat misdadigers er met één oor aan vastgenageld werden.
In 1483 werden deze vier versleten houten staken vervangen door vier stenen exemplaren (gebeiteld door Steven Pauwels volgens de tekening van Augustinus De Brune). “Op elke kolom zag men eenen Leeuw , houdende eene banier of wapen: die van Gend, Vlaenderen, Bourgondie en Oostenrijk. Deze pilaren had den heer van Maldeghem er in 1483 opgerigt, tot openbare boete, omdat hy de privilegien der stad Gend geschonden had.” Schrijft J.J. Steyaert in 1838. In 1782 werden deze stenen kolommen verwijderd en niet meer vervangen.
In de gemeenteraad van 24 februari 1913 besprak men het voorstel om de vier kolommen te herbouwen (die in de 1640 reeds een keer werden afgebroken doch toen vervangen “door andere, in den smaak van den tijd” in blauwe hardsteen maar zonder leeuwen). Dankzij een tekening van Sanderus bleef echter de herinnering aan de eerste versiering bewaard. Het is deze renaissanceversie die model zou staan voor de vier zuilen, die beeldhouwer Oscar Sinia (1877-1956) wilde hermaken voor de som van 12.000 fr, waarvan 4.000 fr ten laste zou worden genomen door Het Comiteit der Wereldtentoonstelling.
Dit voorstel werd echter toen verworpen met 25 stemmen tegen 10 . Eén kolom werd wel op de markt in Oud Vlaendren op de Wereldtentoonstelling geplaatst. Sedertdien is er geen enkel ernstige poging meer geweest om die pilaren terug te zetten op de Groentemarkt. In 1926 werd wel midden op het Sint-Veerleplein de uit Oud Vlaenderen gerecupereerde zuil opgericht als monument ter herinnering aan de Gentse Wereldtentoonstelling van 1913.
Verwerkt naar artikel Gentblogt door Arthur de Decker