Koningin Maria Hendrikaplein
Vijfhoekig plein voor het Sint-Pietersstation, voorzien bij de urbanisatie van de wijk Sint-Pieters-Aaigem in 1902 en voornamelijk gerealiseerd in 1912-13 voor de Gentse wereldtentoonstelling. Centrum van het nieuwe stadsgedeelte waarheen de verschillende nieuwe lanen convergeren. Radiaal patroon met accent op de zuidwand, volledig ingenomen door het in 1912 in gebruik genomen station in een opmerkelijke eclectische stijl naar ontwerp van ingenieur architect Louis Cloquet. Ten oosten van het stationsgebouw, op de hoek tussen de Prinses Clementinalaan en de Koningin Astridlaan werd, eveneens in 1912 het monumentale "Flandria Palace Hotel" voorzien, onder meer om de talrijke bezoekers van de wereldtentoonstelling op te vangen. Heden zijn de diensten van de spoorweg (N.M.B.S.) erin ondergebracht. Aan de westzijde, op de hoek met de Koningin Fabiolalaan bevindt zich het goederenstation, een bak- en natuurstenen gebouw uit begin 20ste eeuw. Recent domineert het nieuwe postgebouw deze wand. Rechts van het stationsgebouw zorgt een viaduct met witgeschilderde bakstenen tunnel onder de verhoogde spoorwegberm van 1911 voor de noodzakelijke verbinding met de Sint-Pieters-Aalstwijk. De noordwand tegenover het station, voorheen ook Koning Albertlaan genoemd, afgezoomd door platanen, is bepaald door ruime hoek- en rijhuizen (meestal vier bouwlagen) gebouwd tussen 1909 en 1912 als hotel of café en heden nog steeds voorzien van horecabedrijven. De wand is duidelijk opgesplitst in twee registers, een behouden gecementeerde, beschilderde of bakstenen bovenbouw met vrij klassieke ordonnantie (nummer 3 tot 11-23, 36-38) en een herhaaldelijk vernieuwde pui, al dan niet voorzien van een overdekt terras. De westelijke wand, voorheen Stephanielaan genoemd, werd verkaveld in 1912 doch slechts grotendeels bebouwd in de jaren 1920-30. Hier komen vooral burgerhuizen voor met drie of vier bouwlagen met gecementeerde (met neo-Lodewijk-XV- en XVI-ornamenten) of bakstenen parementen in zakelijke stijl.
De huidige pleinaanleg met omlopende platanen en centrale bloemenperken dateert van 1922. De houten krantenkiosk aan de westzijde is van circa 1939.
Het Koningin Maria Hendrikaplein is een plein in de Belgische stad Gent. Het vijfhoekig plein fungeert als stationsplein voor het station Gent-Sint-Pieters in het zuiden van het stadscentrum. De zuidkant van het plein wordt ingenomen door het stationsgebouw, aan de andere kant stralen verschillende straten uit, in wijzerzin de Koningin Fabiolalaan, de Koning Boudewijnstraat, de Koning Albertlaan, de Smidsestraat, de Koningin Elisabethlaan, de Koningin Astridlaan en de Prinses Clementinalaan. Het plein is genoemd naar koningin Maria Hendrika. Het plein is met zijn treinstation en bus- en tramhaltes een belangrijk knooppunt voor het openbaar vervoer in Gent.
De omgeving was eeuwenlang een landelijk gebied, Sint-Pieters-Aaigem, ten zuiden van de Gentse stadsomwallingen. Hier liepen enkele buurtwegen, waaronder de huidige Smidsestraat en Voskenslaan.
In de jaren 1830 werd het gebied van west naar oost doorsneden door de spoorlijn Brugge-Gent. Begin 20ste eeuw begon de urbanisatie van het gebied. De wereldtentoonstelling van 1913, waarvoor de terreinen vlakbij lagen, zorgde voor de ontwikkeling van de wijk. Het nieuwe Sint-Pietersstation werd opgericht en in gebruik genomen in 1912. Voor het station werd een nieuw plein uitgebouwd. Aan de oostkant kwam in 1912 met het oog op de wereldexpo ook het hotel Flandria Palace. Een aantal nieuwe lanen die naar het plein convergeren werd aangelegd. In de zuidwesthoek leidde een tunnel onder de verhoogde spoorwegberm naar de Voskenslaan. Rond het plein werden de volgende jaren verschillende rij- en hoekhuizen opgetrokken. Aan de oostkant werd een goederenstation gebouwd. In 1922 werd het plein aangelegd met de typerende platanen en bloemperken.
Later in de 20ste eeuw werd aan de zuidwesthoek van het plein het postgebouw van Gent X opgetrokken. Begin 21ste eeuw onderging de westkant van het plein grote wijzigingen in het kader van het Project Gent-Sint-Pieters. Het postgebouw van Gent X en het oude goederenstation werden afgebroken en de tunnel naar de Voskenslaan verdween voor nieuwe gebouwen.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
Ik verwijs hierbij graag naar St Pietersstation waar het st Pietersstation wordt beschreven. Druk op link
en naar Mensen en culturen prachtig standbeeld op dit plein
en naar Flandria Palace
