De Vrijdagmarkt
De Vrijdagmarkt is een van de oudste pleinen in de stad. Het plein speelde een grote rol in de geschiedenis van de stad.
De Vrijdagmarkt is ongeveer één hectare groot. Midden op het plein staat een standbeeld van Jacob van Artevelde.
De Gentenaars organiseerden hier de blijde inkomsten van de graven van Vlaanderen; het was hun forum en ze hielden hier steekspelen. De markt was ook het toneel van terechtstellingen en afrekeningen.
Op dit plein speelde zich de voorbije eeuwen het grootste deel van het openbare politieke en sociale leven af. Hier werden vorsten plechtig ontvangen, feesten gevierd en vetes beslecht.
Op het 15e -eeuwse Toreken na dateren alle gebouwen op de Vrijdagmarkt uit de 18e eeuw, het monumentale socialistische volkshuis (Ons Huis, Bond Moyson) zelfs uit het begin van de 20e eeuw.
Ook nu nog gonst dit grote, open marktplein van de bedrijvigheid. Op zonnige dagen wordt het plein als het ware omsingeld door terrasjes. Elke vrijdagochtend en zaterdagnamiddag stallen de marktkramers hun waren uit.
Hier kun je ook altijd terecht voor een hapje of een drankje. Aan restaurants geen gebrek, je vindt ze tot in de sfeervolle steegjes die op het plein uitkomen.
Bij het volgen van het graafwerk voor de ondergrondse parkeergarage, in het najaar van 1999 en in het voorjaar van 2000, werd over de gehele oppervlakte een bewonerslaag teruggevonden. Afvalkuilen, paalgaten, greppels, stookplaatsen, mestvaalten en zware natuurstenen muren wijzen naar een intense bewoning, vóór het een plein werd. Archeologisch onderzoek heeft uitgewezen dat het plein ontstond door een stedenbouwkundige ingreep tijdens de 13e eeuw. Het werd een min of meer rechthoekig plein, genivelleerd en achteraf met een dikke, turfachtige laag bedekt.
De “wekelijkse” markt wordt sinds 1199 op vrijdagmorgen gehouden. Hier speelde zich het grootste deel van het openbare leven af, zowel op politiek als sociaal vlak. De gewone bestemming van de Vrijdagmarkt bleef door de eeuwen heen voorbehouden aan de markten allerhande. De Vrijdagmarkt was hét plein bij uitstek voor grote volksverzamelingen en feestelijkheden en vormde het decor voor officiële ontvangsten van vorsten en andere hoogwaardigheidsbekleders, waarvoor de markt moest plaats maken.
In de middeleeuwen deden de graven van Vlaanderen hier hun talrijke Blijde Inkomsten en zwoeren daarbij de voorrechten van de stad te respecteren (wat ze nooit deden, tenzij onder dwang). "Blijde" omdat ze plaats hadden in vredestijd en omdat de aldus feestelijk binnengehaalde vorsten (meestal) met goede bedoelingen kwamen. Hier werden zowel de feestelijkheden georganiseerd, als het uitvechten van bloedige vetes tussen de gilden waar nog veel oude gildehuizen rond het plein van overeind staan. Zulks een strijd werd geleverd op 2 mei 1345 tussen de gilden van de wevers en de volders over een loonconflict. Deze dag bleef in de geschiedenis bekend als Kwade Maendag, omdat toen 500 volders samen met hun deken sneuvelden.
776 foto's
Sanering Vrijdagmarkt door aanleg Baudelostraat
Sedert de Middeleeuwen was de Vrijdagmarkt het hart van de oude binnenstad, het centrum van Gent. Men hield er markt en dreef er handel, vele ambachten waren rond de markt gevestigd, het plein diende voor samenkomsten, festiviteiten, vorstelijke inhuldigingen en verder ook voor het uitvechten van volksconflicten.
Vóór 1900 liep er van de Vrijdagmarkt naar de Ottogracht een smal straatje, de Druifsteeg, later Struivelstraat en heden, verbreed, Baudeloostraat geheten.In die straat is er aan de rechterkant een hoekse zijstraat, de Wolfstraat, even verder een dwarsstraat, de Penitentenstraat en bijna op het einde een zijstraat rechts, Sint-Amelbergastraat.
De Druifsteeg werd in 1900 afgebroken. Aan de noordzijde van de Vrijdagmarkt was dat trouwens niet de enige steeg of smalle straat; het was er een wirwar van straatjes met een arbeidersbevolking
