Huizen op de Korenmarkt
De Korenmarkt werd in de Middeleeuwen "Koornaard" genoemd. Het is een trechtervormig plein vertrekkend van de Korte Munt en vroeger afgesloten door het Sterrestraatje dat bij de aanleg van de Sint-Michielshelling in het eerste kwart van de 20ste eeuw verdween. Het straatbeeld wordt gedomineerd door de westgevel van Sint-Niklaaskerk met aan de overzijde de monumentale voorgevel met klokkentoren van het Postgebouw. Voorts aan beide zijden is de Korenmarkt bebouwd met woningen van ongeveer dezelfde schaal doch van verschillend geveltype variërend tussen de 13de en 20ste eeuw.
Bij het verzamelen van foto’s en documentatiemateriaal heb ik onder andere gebruik gemaakt van beeldmateriaal uit de collectie van archief Gent. Via onderstaande link kom je op hun uitgebreide site:
Voor de beschrijving van huizen en straten verwijs ik naar
https://beeldbank.onroerenderfgoed.be/images?text=gent
De Maecht van Ghent
Dit gebouw is gelegen op de Korenmarkt te Gent. Al in de Middeleeuwen, toen Gent nog een wereldstad was, deed de Korenmarkt dienst als verkoopplaats van al het graan dat naar de stad kwam. Het graan dat niet onmiddellijk verkocht raakte, werd opgestapeld in grote stapelhuizen.
Het middeleeuws pand met topgevelarchitectuur waarin het café zich bevindt was zo’n huis en werd opgetrokken in de tweede helft van de 17de eeuw.
Alle noodzakelijke toegevoegde elementen zijn daarentegen hedendaags. Op die manier wordt een contact gecreëerd tussen nu en toen en dat vormt dan weer een sfeervol geheel.
Tevens zijn de twee verdiepingen (met telkens een grote ruimte en een bar) verbonden door een brede,draaiende trap in staal. Via een vide tussen de twee ruimtes heeft de bezoeker uitzicht op de bovenverdieping en de houten spiltrap.
Veertien jaar geleden werd het oorspronkelijke plafond, bestaande uit massieve moeder- en kinderbalken, weer bloot gelegd. Beneden werden de muren gedeeltelijk afgekapt en kwam de Doornikse natuursteen tot zijn recht. Voor de rest is het origenele pleisterwerk te zien. De vloer beneden (kleurrijke gebakken tegels) was jammer genoeg niet meer te redden en in 1998 werd een nieuwe plankenvloer aangelegd.
De toog is opgebouwd rond een rij stalen zuilen waartussen het eigenlijke toogblad in paddouk (rode, tropische houtsoort) rondzweeft. De tafels en wandtabletten zijn allemaal op barhoogte wat het sociaal contact tussen de bezoekers bevordert. Als wandverlichting zijn art-deco elementen gebruikt die het geheel een sfeervol karakter meegeven.
Om dit monumentaal gebouw te respecteren werd de naam van het café dan ook welbewust gekozen: “DE MAECHT VAN GHENT”.
De Maecht is het symbool van de stad en eigenlijk ook de belichaming van de solidariteit tussen de Gentenaars. Ze staat ook voor het genot dat alle een-zaamheid en zwakte moet verjagen. Een helende functie die elk café moet vervullen!
Er zijn dan ook tal van elementen en accenten aangebracht in het interieur die doen terug denken aan het begrip “maagd”(appel met slang: geschiedenis van Adam en Eva, een doek met de afbeelding van een vrouwelijke maagd beschermt door een leeuw, enz…).
Korenmarkt 17 Hotel d'Allemagne
Dit huis ligt op de hoek met het Hazewindstraatje (deze noemde eerst de Windasstege). Oorspronkelijk noemde dit huis 'De Drieconinghen'. Rond 1900 was hier het 'Hotel d' Allemagne - Deutscher Gasthof' gevestigd. Na 1918 was dit blijkbaar geen geliefde naam meer, en werd het 'De Middenstand'. Nadien: Astoriahotel. Rond 1970 was het 'De Fox' en nu is het 'Restaurant Peking'
Korenmarkt 18 en 19 Twee burgerhuizen De drie Posthoorns of de oude Diligentie, , nu vijf voor twaalf en Het Damberd
De imposante trapgevel van ‘Vijf voor Twaalf’ en ‘het Damberd’ heette van de 15e tot de 18e eeuw ’ t Scaec (Schaakspel). Op de achteruitgang van dat privé stapelhuis werd in de 17e eeuw het tolhuisje op de Graslei gebouwd.
Borluutsteen
Dit romaans herenhuis met zijn trapgevel zou dateren van ca. 1175. Daarmee zou het een tijdsgenoot zijn van het Gravensteen en het Korenstapelhuis. De waterlijsten hebben een horizontaliserend effect, en boven de vensters met deelzuiltjes worden de krachten door ontlastingsbogen verdeeld. Tegen de gevel bevindt zich een wapenschild.
De naam 'Jan Borluut' verwijst naar een belangrijk historisch personage. Hij stamde uit een rijk patriciërsgeslacht van wolhandelaren, die in de dertiende eeuw een gewichtige politieke rol speelden in Gent. Hij was het ook die de Gentenaars aanvoerde tijdens de Gulden Sporenslag in 1302. Hij was familie van Elisabeth Borluut, die samen met haar echtgenoot Joos Vijd opdracht had gegeven tot het maken van het bekende schilderij 'Het Lam Gods' dat in de Sint-Baafskathedraal hangt. Het wapenschild met de 3 lopende herten, is het hunne.
De gevel zelf is in feite een reconstructie. In de 19e eeuw had men immers de originele gevel verbouwd tot een bepleisterde lijstgevel (dat was toen in de mode, aan de middeleeuwse gevels werd weinig waarde gehecht). In 1933 werd dit omgekeerd - architect Frans Van Hove werkte een reconstructie uit, en baseerde zich daarvoor waarschijnlijk op we (wel bewaarde) achtergevel van het huis. Er is ook een opmerkelijke gelijkenis met het 'Spijker' op de Graslei, dat uit dezelfde periode dateert.
Postgebouw
Voor uitgebreide informatie over dit gebouw verwijs ik naar ‘gebouwen. Postgebouw’
Korenmarkt 20 en 21 De Wapens van Zeeland
De Wapens van Zeeland heette voor de 18de eeuw “Den Grooten steen” of “Polmaes steen” en werd in 1702 verbouwd in Lodewijk XIV-stijl. Dit huis werd toen een cijnsplichtige “borse ofte vergaerderplaatse van de cooplieden ende negotianten”. “Vrij huys vrij erve” staat op de fries vermeld, een gewoonte uit de late middeleeuwen die aanduidde dat een leenman van buiten de stad daar even wettig als in zijn eigen rechtsgebied zijn functie kon uitoefenen. Deze “hostelrye” heeft muurpijlers met Korinthische kapitelen en wordt bekroond door een sierlijk achtkantig torentje met een windwijzer. Het achterhuis ( het “Eerste Korenmetershuis”) is aan de Graslei gelegen.
Sinds de 19de eeuw was hier een hotel gevestigd, dat net zoals veel andere hotels en restaurants op de Korenmarkt "zalen voor maatschappijen (verenigingen)" aanbood. In de jaren 1950 kwam er ook een dancing. De zaak werd toen uitgebaat door Ernest Tyncke "ex-bokskampioen".
Op deze plaats bevond zich vermoedelijk het gotische Polmaessteen (14e eeuw, genoemd naar de eigenaar Pol Maes - ook Den Grooten Steen genoemd). Hiervan zijn enkel de kelders bewaard.
In 1702 liet een handelaar uit Rijssel, Pieter Gabreel, hier een vergaderzaal en verblijfplaats voor kooplui bouwen. Het is het eerste huis in Gent dat in Louis XIV-stijl gebouwd werd.
Na de tweede wereldoorlog was het enige tijd het lokaal van de Gentse KP. Daarna werd het achtereenvolgens een meubelzaak en een verzekeringsmaatschappij. Het werd in 1959 beschermd als monument. Naast de Sint-Niklaaskerk (1936) en het Postgebouw (1999) is dit, in zo ver ik weet, het enige beschermde monument op de Korenmarkt.
Het gebouw werd eind jaren 1970 gerestaureerd (Arch. Roger Waeri & Jos Gabriels) en heeft enige tijd een beleggingsbank gehuisvest. '
Korenmarkt 22 De Cleppe. Nu ‘t Postje
De gevel van dit huis, de Cleppe of ’t Meuleken werd rond 1970 verbouwd tot een modern flatje. In de 17e eeuw was dit huis voorzien van een sierlijke barokgevel
